W dobie narastającej liczby rozproszonych informacji i łatwego dostępu do rozrywek skupienie się na jednym zadaniu wydaje się trudniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Jak więc efektywnie pracować w warunkach ciągłego rozproszenia uwagi? Odpowiedzi na to pytanie szuka Cal Newport, autor książki “Praca głęboka”, która stała się bestsellerem na całym świecie. Autor przekonuje, że jedyną drogą do osiągnięcia sukcesu jest skupienie się na głębokiej pracy, czyli na zadaniach wymagających skupienia i poświęcenia większej ilości czasu, ale przynoszących znacznie większe efekty niż liczne krótkie przerwy i powierzchowne zajęcia. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej koncepcji pracy głębokiej i dowiemy się, jakie korzyści może przynieść wprowadzenie jej w życie.
Okładka omawianej książki
Czym jest praca głęboka
Praca głęboka to czynności wykonywane w stanie koncentracji, przy maksymalnym wykorzystaniu zdolności poznawczych. Tworzą one nowe wartości, sprzyjają doskonaleniu umiejętności i są trudne do powtórzenia.
W praktyce praca głęboka polega na skupieniu się na jednym zadaniu przez określony czas, bez przerw i rozpraszaczy. Taka praca jest wymagająca, ale również daje poczucie satysfakcji i zadowolenia z osiągnięcia celów.
Czym jest praca płytka
Praca płytka to przeciwieństwo pracy głębokiej: niewymagające poznawczo czynności o charakterze organizacyjnym, często wykonywane w stanie rozproszenia uwagi. Najczęściej nie tworzą nowych wartości i są łatwe do powtórzenia.
Taka praca charakteryzuje się tym, że wykonywane są w niej czynności i mało angażujące, często wymagające jedynie automatycznego działania. Zadania te nie wymagają pełnego skupienia uwagi, co czasami pozwala na jednoczesne wykonywanie ich wielu na raz.
Dlaczego praca głęboka jest wartościowa
Praca ta przyczynia się do osiągnięcia sukcesu i zadowolenia w sferze zawodowej i osobistej.
Według autora książki będzie miała coraz istotniejszy wpływ w obecnej gospodarce. Wynika to z automatyzacji powtarzalnych czynności przez maszyny oraz z coraz większego ogólnego rozproszenia uwagi, przez co umiejętność pracy głębokiej zaczyna zanikać i powoli staje się rzadkością. Największą wartość będą mieli pracownicy z unikatowymi zdolnościami, możliwością szybkiego przyswajania wiedzy i umiejętności oraz potrafiący wykorzystywać skomplikowane narzędzia i maszyny.
Ograniczone zasoby koncentracji
Możliwość utrzymywania uwagi są ograniczone. Umysł ludzki nie jest w stanie przez cały dzień działać w stanie skupienia. Dodatkowo każde wybicie z flow mocno zużywa zapasy energii, gdyż musimy ponownie załadować kontekst tego co robiliśmy. Zmiany kontekstu są bardzo wymagające i kosztowne. Powodują dodatkowy stres i narażają jakość naszej pracy.
Jak określić czy czynność jest głęboka
Autor podaje prosty sposób: spróbuj oszacować ile czasu zajmie wyszkolenie przeciętnego studenta (autor jest wykładowcą), aby mógł zastąpić Cię w danej czynności.
Dodatkowo można sobie pomóc pytaniami określającymi daną czynność:
- Czy wymaga skupienia?
- Czy tworzy nowe rzeczy lub umiejętności?
- Czy jest trudna do powtórzenia?
- Czy jest skomplikowana?
- Czy wymaga kreatywności? Czym więcej odpowiedzi na tak, tym większe prawdopodobieństwo, że jest to praca głęboka.
Np. umawianie spotkań, czy sprzątanie to czynności płytkie. Pisanie artykułów, tworzenie sztuki lub algorytmu do aplikacji - głębokie.
Mistrzowie pracy głębokiej
W książce autor wymienia wiele przykładów osób z różnych dziedzin, które opanowały umiejętność pracy głębokiej do perfekcji. Są to inżynierowie różnej maści (również programiści), pisarze, lekarze, naukowcy, profesorowie, a nawet kowal wykuwający miecze z niezwykłą starannością o każdy detal. Nie raz w wywiadach czy publikacjach podkreślali, że umiejętność utrzymania uwagi jest kluczowa dla osiągnięcia sukcesu.
Niektórzy z nich mają niewielkie posiadłości tylko do koncentracji. Np. Bill Gates (założyciel Microsoft) wyjeżdża do domku na wsi i urządzał sobie tzw. “tygodnie rozmyślań”, gdzie w odosobnieniu zastanawiał się problemami i dalszym rozwojem firmy. Wiele pomysłów na produkty i usługi powstało właśnie dzięki temu rytuałowi.
Inne podejście zastosowała pisarka Joanne Kathleen Rowling, aby móc ukończyć ostatnią część przygód Harrego Pottera: wynajęła apartament w 5 gwiazdkowym hotelu - jednym z najbardziej luksusowych w kraju. Tą radykalną i kosztowną zmianą oprócz odizolowania się od rozpraszaczy domowych, podniosła też wartość swojej pracy we własnych oczach, co dostarczyło większej motywacji i ochrony przed skłonnością do jej odkładania.
Jak wprowadzić w życie
Praca głęboka to umiejętność, której trzeba się wyuczyć. Doskonalenie jej ułatwia przejście w stan zanurzenia nad danym zadaniem szybciej i z mniejszym wysiłkiem. Pozwala też na wydłużanie takich sesji.
Należy rozważyć wdrożenie kilku zasad:
- Zadbaj o odpowiednie miejsce, gdzie nikt nie będzie Ci przeszkadzał: może to być ulubione miejsce w domu lub np. biblioteka.
- Rezygnacja z mediów społecznościowych: portale takie jak Facebook rujnują nasze próby koncentracji. Nie dość, że atakują masą powiadomień, to przyzwyczaiły nasz mózg do małych wystrzałów dopaminy, dlatego często postrzegamy je jako możliwa opcja B i chętnie po nie sięgamy gdy musimy zrobić coś trudnego.
- Wyłącz rozpraszacze: wyłącz powiadomienia, a nawet internet gdy go nie potrzebujesz. Korzystaj tylko z aktualnie potrzebnych aplikacji. Stań się trudno dostępny.
- Nie broń się przed nudą: pozwól sobie na nią. Np. nie sięgaj po smartfona gdy stoisz w kolejce. Zamiast tego możesz rozmyślać o wartościowych zagadnieniach, które poruszysz podczas sesji skupienia. Historia zna wiele przypadków genialnych odkryć i pomysłów, które powstały w przysłowiowej toalecie, czy podczas zwykłego spaceru.
- Ogranicz płytkie czynności: odrzuć tematy, które mają nikły lub nieznany wpływ na twoją karierę. Powtarzalne czynności spróbuj zautomatyzować lub usprawnić, aby zajmowały mniej czasu.
- Zaplanuj swój dzień: ustal kolejność zadań oraz porę na pracę głęboką. Autor proponuje karteczki z podziałem czasu po pół godziny.
- Ćwicz regularnie: warto uczynić nawyk z pracy głębokiej, co ułatwi pełne wykorzystanie swoich zasobów poznawczych.
Podsumowanie
Praca głęboka pozwala nam na osiągnięcie stanu tzw. “flow”, czyli stanu pełnej koncentracji i zaangażowania w wykonywaną czynność. Dzięki temu czas płynie szybciej, a my odczuwamy mniejszy stres i większą satysfakcję z pracy. Ponadto regularne jej wykonywanie może poprawić nasze zdrowie psychiczne oraz zmniejszyć poziom stresu. Pomaga w lepszym zarządzaniu czasem dzięki temu, że pracujemy w sposób bardziej produktywny.
Pozwala na rozwój naszych umiejętności i pasji, co może wpłynąć na poprawę naszej samooceny i zwiększenie poczucia spełnienia. Dzięki temu czujemy się bardziej pewni siebie i zmotywowani do podejmowania nowych wyzwań. Może przyczynić się do osiągnięcia sukcesu zawodowego i finansowego. Sprawia, że pracujemy w sposób bardziej skuteczny i jesteśmy w stanie osiągać lepsze wyniki.
Pracy głęboka to jedna z najpotężniejszych umiejętności, którą warto posiąść i rozwijać.